Koncepcja kryptowalut – w tym Bitcoina – ma stosunkowo krótką historię. Jednak u podstaw wirtualnych pieniędzy można dopatrywać się teorii znanych już od kilkudziesięciu lat. Można też zastanawiać się, co mogło doprowadzić wirtualne waluty do kształtu, w jakim dzisiaj je znamy. Co pośrednio mogło przyczynić się do powstania Bitcoina, a co jedynie przypomina drogę rozwoju wirtualnych walut? Sprawdźmy jak wygląda historia Bitcoina subiektywnym okiem 🙂
Na początku był szyfr
Za podwalinę kryptowalut można uznać wynalezienie w 1977 roku przez Rona Rivesta, Adi Shamira oraz Leonarda Adlemana algorytmu szyfrowania asymetrycznego RSA (nazwa pochodzi od pierwszych liter nazwisk twórców). Algorytm ten opiera się na trudności faktoryzacji dużych liczb. Dzięki tej własności istnieje możliwość wykazania, czy autorem pewnej wiadomości jest rzeczywiście osoba, która się za niego podaje, a także zaszyfrowania jej w taki sposób, aby tylko adresat mógł ją odczytać. W kontekście Bitcoina, szyfrowanie asymetryczne pojawia się między innymi przy generowaniu numerów kont, czy wykonywaniu transakcji (w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że klucz publiczny odpowiada numerowi konta, zaś klucz prywatny służy do potwierdzania jego własności).
ecash i anonimowe transakcje
Kolejnym krokiem zbliżającym do wynalezienia kryptowaluty, było zaproponowanie w 1983 roku przez Davida Chauma elektronicznego systemu anonimowej wymiany pieniędzy o nazwie ecash. System ten bazował na kryptografii asymetrycznej i służył do przekazywania wirtualnych monet między użytkownikami w taki sposób, aby w momencie transakcji można było zweryfikować, czy nadawca środków rzeczywiście je posiada. Ponadto system był tak zaprojektowany, aby nie było możliwości rozpoznania stron transakcji przy jednoczesnym zapewnieniu, że nadawca nie wydał tych samych wirtualnych monet dwa razy (zjawisko to nazywa się double-spending). Zasadniczą różnicą dzielącą koncepcję ecash od współczesnych kryptowalut była konieczność obecności strony zaufanej, potwierdzającej legalność przeprowadzanej transakcji. Taką rolę w tym przypadku pełnił bank. Aby potwierdzić transakcję w tym systemie, trzeba było się z nim skontaktować w celu zapytania, czy transakcja może dojść do skutku, następnie w przypadku pozytywnej odpowiedzi, poinformować o zamiarze jej wykonania.
Kryptozłoto
Rok 1996 przyniósł postęp w dziedzinie cyfrowych walut poprzez pojawienie się systemu E-gold, którego założycielami byli Douglass Jackson i Barry Downey. System ten jako pierwszy umożliwiał wykonywanie szybkich mikropłatności przy użyciu Internetu. E-gold zawdzięcza swoją nazwę tym, że cena tej waluty była uzależniona od wartości złota. Czynnikiem zbliżającym E-gold do współczesnych kryptowalut było znaczne przyspieszenie czasu trwania transakcji. System ten jednak nadal był uzależniony od obecności zaufanej strony transakcji, kontrolującej przepływ środków między użytkownikami.
Dobra strona SPAMu
Można zaryzykować stwierdzennie, że duży wkład w dziedzinę kryptowalut miał rozwój spamu. W roku 1997 uciążliwość tego typu korespondencji elektronicznej zainspirowała Adama Backa do utworzenia systemu o nazwie Hashcash. Hashcash jest techniką umożliwiającą wykazanie, że komputer wykonał pewną pracę. Dokładnie chodzi o to, aby komputer rozwiązał skomplikowany problem kryptograficzny. Koncepcja ta nazywana jest dowodem pracy (ang. proof-of-work). Cechą niechcianej poczty elektronicznej jest to, że wysyłana jest masowo do wielu użytkowników. Hashcash wymaga, aby dla każdej wiadomości elektronicznej został rozwiązany problem kryptograficzny, który przeciętnemu komputerowi zajmuje ustalony okres czasu, na przykład 30 sekund. Wymóg ten pozwala na zweryfikowanie, czy nad konkretną wiadomością została wykonana praca, a więc czy nie jest ona efektem wysyłania masowych wiadomości. Niestety, używanie tego systemu powszechnie, w pewnych przypadkach jest niepraktyczne, ponieważ przy wysyłaniu prywatnych wiadomości użytkownik zmuszony jest do wykorzystania dodatkowych zasobów procesora. Problem pojawia się także przy wysyłaniu masowych wiadomości, które jednak chcielibyśmy otrzymać, na przykład takich jak newslettery. Pomimo braku powszechnego zastosowania systemu Hashcash w protokole poczty elektronicznej, jego koncepcja stosowana jest w wielu innych miejscach, w których wymagane jest potwierdzenie wykonania pewnej pracy. Współczesne kryptowaluty z sukcesem wykorzystują koncepcję dowodu pracy, aby wykazać poprawność przeprowadzanych transakcji. Wynalezienie tej koncepcji stanowi krok milowy na etapie powstawania współczesnych, opartych o kryptografię cyfrowych walut.
Cegiełka od Napstera
Dwa lata po pierwszych koncepcjach dowodu pracy, mianowicie w 1999 roku, powstał serwis muzyczny o nazwie Napster, którego technologia znacząco wpłynęła na przyszłość Internetu. Mowa tutaj o P2P (ang. peer-to-peer). Technologia ta polega na współudziale komputerów w sieci w taki sposób, że każdy z nich jest jej członkiem na równych zasadach. Budowa tej zdecentralizowanej sieci wyklucza obecność głównego serwera. Shawn Fanning, John Fanning, i Sean Parker wykorzystali tę koncepcję tworząc aplikację Napster. Służyła ona do wymiany plików muzycznych między jej użytkownikami. Protokół ten jest implementowany we współczesnych kryptowalutach i stanowi ich część zapewniającą, że nie są one kontrolowane przez centralny serwer, zaś równoprawnie zarządzane przez wszystkich użytkowników.
Smak drugiego życia
W 2003 roku firma Linden Lab wyprodukowała grę o nazwie Second Life, przedstawiającą wirtualny świat. Umożliwia ona utworzenie własnej postaci, która wraz z innymi użytkownikami wchodzi w interakcje znane ze świata rzeczywistego. Symulator zdobył ogromną popularność, bowiem do grudnia 2010 roku w jej wirtualnej rzeczywistości zarejestrowało się ponad 21 milionów użytkowników. Ważną część Second Life stanowi ekonomia. Symulator ten umożliwia zakup wirtualnych produktów i usług, a także korzystanie z banków i innych wirtualnych instytucji. Wszystkie transakcje w Second Life przeprowadzane są w walucie Linden Dollar. Walutę tę można zakupić i sprzedać przy pomocy rzeczywistych pieniędzy. Wielkość rynku Second Life jest na tyle duża, że umożliwia zarabianie w świecie rzeczywistym. Wirtualne pieniądze, ale nie do końca wirtualne? Brzmi znajomo.
Cebula ma warstwy! Tor ma warstwy!
Rok 2004 przyniósł przełom w dziedzinie anonimowości w Internecie. 13 sierpnia Roger Dingledine, Nick Mathewson i Paul Syverson na 13. sympozjum bezpieczeństwa stowarzyszenia USENIX przedstawili pracę “Tor: The Second-Generation Onion Router”. Zaproponowano w niej protokół polegający na wielokrotnym szyfrowaniu pakietów internetowych przesyłanych od źródła do celu przez szereg przypadkowych komputerów, który zapewnia z dużym prawdopodobieństwem anonimowe korzystanie z sieci Internet i swobodną wymianę informacji. Anonimowość, jaką zapewnia sieć Tor stoi u podstaw koncepcji współczesnych kryptowalut.
Kim jesteś, Satoshi?
W roku 2009 powstała pierwsza kryptowaluta o nazwie Bitcoin. Jej twórcą jest osoba lub grupa o pseudonimie Satoshi Nakamoto. Istnieje wiele teorii i spekulacji co to tego kim jest Satoshi Nakamoto. Co jakiś czas pojawiają się co do tego przesłanki, jednak do dnia dzisiejszego nie wiadomo kto ukrywa się pod tym pseudonimem. Bitcoin jest najpopularniejszą kryptowalutą rozwijaną po dzień dzisiejszy, zaś jej kod udostępniony został na zasadach otwartego oprogramowania. Od czasu powstania Bitcoina popularność kryptowalut gwałtownie rośnie. W chwili obecnej istnieje kilkadziesiąt kryptowalut, którymi można dokonywać transakcje w Internecie.
A jak było naprawdę?
Z pewnością przedstawione koncepcje to jedynie garstka inspiracji, które mogły doprowadzić Bitcoina do stanu, w jakim dzisiaj go znamy. Być może o części z nich twórca nawet nie słyszał, a być może silnie się na nich inspirował. O to trzeba by zapytać Go osobiście. Ma ktoś maila?
Przy przygotowywaniu niniejszego wpisu korzystałem z następujących źródeł:
1. https://github.com/ppcoin/ppcoin/wiki/History-of-cryptocurrency
2. https://bitcoin.org/pl/
3. Artykuły z Wikipedii podlinkowane wewnątrz wpisu